Nad grobem Julii

Cyprian Kamil Norwid

"W Weronie"

I

Cyprian Kamil Norwid

Nad Kapuletich i Montekich domem,

Spłukane deszczem, poruszone gromem,

Łagodne oko błękitu.

II

Patrzy na gruzy nieprzyjaznych grodów,

Na rozwalone bramy do ogrodów —

I gwiazdę zrzuca ze szczytu;

III

Cyprysy mówią, że to dla Julietty,

Że dla Romea — ta łza znad planety

Spada... i groby przecieka;

IV

A ludzie mówią, i mówią uczenie,

Że to nie łzy są, ale że kamienie,

I — że nikt na nie... nie czeka!

        Norwid nawiązuje do sztuki pt.: "Romeo
 i Julia". Opisuje on spadek meteorytu z nieba, który oglądany jest przez ludzi nad grobem. Obserwatorzy mają dwie opinie na temat spadającego obiektu. Jedni widzą w nim zwykły kamień, do niczego nieprzydatny. Inni zaś, zwykli, prości ludzie zauważają spadającą "łzę dla nieszczęśliwych kochanków".

            Bibliografia:

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Cyprian_Kamil_Norwid
• http://ares.za.pl/nawiazania/nawiazania.html
• http://literat.ug.edu.pl/cnwybor/069.htm

"Makbet" wizulanie

reż. Roman Polański

"Tragedia Makbeta"

fragment plakatu do filmu "Tragedia Makbeta", 1971

            Tło plakatu wypełnione jest barwą fioletową oznaczającą żałobę i zadumę. Kolor ten symbolizuje także bunt, który odnosi się do Makbeta buntującego się wobec władcy w celu realizacji swoich ambicjonalnych marzeń. Zdecydowana kolorystyka i mocne, wyraziste barwy mają podkreślić silne emocje bohaterów dramatu Szekspira. Słowo "Makbet" celowo zostało napisane kolorem żółtym, który jest oznaką nieuczciwości, fałszu, zdrady. Jest to jednocześnie postawa tytułowego bohatera. 

         Postaci przedstawione na plakacie to sam Makbet i jego żona, Lady Makbet. Kobieta ukazana jest w dwóch odsłonach. Pierwsza (pochylona, składająca pocałunek) ukazuje duże znaczenie tej postaci w zbrodni na królu Dunkanie, a druga (przestraszona) ukazuje moment, w którym Lady Makbet przeżywa załamanie i kryzys emocjonalny. Nie może poradzić sobie
 z wyrzutami sumienia po zbrodniach, których jest współwinna. 

       Najważniejszy element plakatu to sztylet. Ten z kolei symbolizuje upadek Makbeta. Jest on jednocześnie świadkiem jego upadku i narzędziem zbrodni, przez które ten doprowadził się do zguby.

             Bibliografia:

• M. Chmiel, A. Równy, "Ponad słowami", wyd. Nowa Era, Warszawa 2013
• http://lekturygimnazjum.pl/makbet/omow-plakat-filmu-romana-polanskiego-tragedia-makbeta-zwroc-uwage-na-niejezykowe-srodki-wyrazu-odwolaj-sie-do-tragedii-williama-szekspira/

Szekspirowska miłość w XX wieku

reż. Baz Luhrmann

"Romeo i Julia"

"Romeo i Julia", plakat filmowy, 1996

      Ogromna ilość adaptacji dzieł Szekspira świadczy
 o ich uniwersalności. Najbardziej kontrowersyjna z nich to film w reż. Luhrmann'a z 1996 r, pt.:"Romeo
i Julia" . "Obraz ten spotkał się ze skrajnymi ocenami".
  U części odbiorców wywołał falę krytyki,
 zaś u pozostałych wzbudził zachwyt związany
 z oryginalnością. Reżyser zdecydował bowiem historię Szekspira osadzić nie w renesansowej Weronie,
ale w realnych latach 90. XX wieku w stworzonym na potrzeby ekranizacji mieście (Verona Beach) na pograniczu amerykańsko-meksykańskim. Miejscowość ta to ostoja "ostentacyjnego bogactwa", narkotyków, przemocy.
    

     Zwaśnione rody przedstawione są jako rywalizujące ze sobą bogate gangsterskie klany. Bohaterowie żyją innym życiem, np. Parys jest celebrytą  i playboyem
 z pierwszych stron gazet, Romeo (Leonardo DiCaprio) - brawurowa osobowość, a Julia (Claire Danes) to zwykła, naturalna dziewczyna. Każdy z bohaterów wymawia swoje kwestie z amerykańskim akcentem.  

              Bibliografia:

• M. Chmiel, A. Równy, "Ponad słowami", wyd. Nowa Era, Warszawa 2013
• https://eu.movieposter.com/poster/A70-6177/Romeo_and_Juliet.html

Makbet z humorem

Terry Pratchett

"Trzy wiedźmy"

Terry Pratchett

      "Trzy wiedźmy" to utwór parodiujący tragedię Williama Szekspira. Bez problemu dostrzegamy bowiem wiele nawiązań do "Makbeta". Przedstawione są one z ironią. Można rzec,
że w pewnym stopniu ośmieszają postawę tytułowego bohatera szekspirowskiego i w sposób humorystyczny odnoszą się do "tragedii", które go spotykały, np.:

• las w pobliżu zamku:
  "Książę nie miał nic przeciwko drzewom jako takim, jedynie widok wielu ich
  w jednym miejscu wpędzał go w depresję. Ciągle miał ochotę je liczyć",                                                          
• żona tytułowego bohatera określana mianem "Lady" :
  "Lady Felmet na moment zaniemówiła...",             
• oddziaływanie ambicji na chęć objęcia władzy:
  "... często myślał o swoim szczęściu, które kazało mu ją poślubić. Gdyby nie potężny napęd ambicji, byłby teraz zwykłym miejscowym wielmożą",                                             
• błędne przekonanie żony głównego bohatera o  ciele splamionym barwą czerwoną:
  "... błędne przekonanie Lady Felmet, że do twarzy jej w czerwonym aksamicie. [...] nie kontrastował on z jej cerą, ale wręcz pasował do niej doskonale".
  
  

   Bibliografia:

• Terry Pratchett, "Trzy wiedźmy"
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Terry_Pratchett

Epoka sztuki i nauki

Jean Delumeau

"Cywilizacja Odrodzenia"

Przedstawiciele renesansu
(od lewej: Leonardo da Vinci, Jan Kalwin, Marcin Luter)    

              "Poprzez sprzeczności, zawiłymi drogami, marząc o mitologicznych rajach,                       albo niemożliwych utopiach, Odrodzenie dokonało ogromnego skoku naprzód".

    "Cywilizacja Odrodzenia" to dzieło doskonale opisujące epokę. Jean Delumeau zwrócił uwagę na wszystkie ważniejsze wyznaczniki tego okresu w historii nauki, sztuki i kultury.
W poprzednich epokach znacznie mniej miejsca i uwagi poświęcano muzyce i malarstwu. Malarze przedstawiali na obrazach zarówno sceny biblijne, jak i "mitologiczne nagości".
Sztuka renesansowa przewyższała wielokrotnie starożytną. Ważnym aspektem jest zrezygnowanie z anonimowości twórców. Przestali oni tworzyć tylko ku chwale Boga,
 ale przede wszystkim ku swojej chwale i uznaniu. Przełom nastąpił także w twórczości literackiej. To właśnie w XV-XVI w. zaczęto tworzyć dzieła w językach narodowych.

"Nigdy w przeszłości nie zrealizowano w tak krótkim czasie tylu wynalazków. Odrodzenie było bowiem w szczególności postępem technicznym".

    Człowiek renesansowy nabył wiele umiejętności, które adoptowane są przez nas do dzisiaj. Nie można sobie przecież wyobrazić świata bez poruszania się po morzach i oceanach,
czy odmierzania czasu. Niezwykle istotne były także  takie dokonania jak opanowanie: wytapiania żelaza, drukowania, wykorzystywania weksla i ubezpieczeń okrętowych,
ale przede wszystkim posługiwania się bronią palną.

            Bibliografia:

• Jean Delumeau, "Cywilizacja Odrodzenia"
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Kalwin
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Marcin_Luter
• http://www.huffingtonpost.com/ross-king/da-vinci-book_b_2083835.html

"Eksplozja szatańskiej aktywności"

Leszek Kołakowski

"Czy diabeł może być zbawiony
 i 27 innych kazań"

    

Wizerunek czarownicy

    Leszek Kołakowski w swojej książce przedstawił renesans od bardzo interesującej strony. Zwrócił on mianowicie uwagę na tematykę "magiczną". Zauważył, że dopiero
w okresie odrodzenia przyszła "prawdziwa eksplozja szatańskiej aktywności". Dotychczas czasy średniowieczne kojarzone były z magią, ale w porównaniu z renesansem były to jedynie "sporadyczne procesy czarownic i wykrywanie czcicieli diabła".
   
    Średniowieczny "motyw wiedźmy" stał się zatem wzorcem do naśladowania dla twórców epoki kolejnej. Poszerzenie zainteresowania tym tematem było z pewnością związane z wojnami religijnymi, które wystąpiły po Wielkiej Reformacji. Obszary najbardziej związane
z walkami kontrreformacji i reformacji odznaczają się ogromnie dużą ilością "prześladowań czarownic".
Przykładowym renesansowym dziełem literackim, odnoszącym się do "magiczności" jest "Makbet" Williama Szekspira. 

   

            Bibliografia:

• http://czarownicezpomorza.blogspot.com/
• L. Kołakowski, "Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań"